Chemical Skid คืออะไร? ระบบจ่ายสารสำเร็จรูปสำหรับ Cooling Tower พร้อมใช้ในหน้างาน
Chemical skid คือ ชุดอุปกรณ์จ่ายสารเคมีแบบประกอบสำเร็จ ที่ผ่านการทดสอบจากโรงงานผู้ผลิตบนฐานเดียว แล้วยกติดตั้งหน้างาน ช่วยลดงานท่อไฟฟ้าควบคุมในไซต์ เพิ่มความเร็วการติดตั้งและความสม่ำเสมอของคุณภาพ สำหรับ Cooling Tower จุดประสงค์หลักคือควบคุม ตะกรัน (scale), การกัดกร่อน (corrosion), ชีวะ (biofouling/Legionella) และคุม Cycles of Concentration ผ่านวงจร bleed-off ให้อยู่ในช่วงที่คุ้มค่าและปลอดภัย
ส่วนประกอบหลักของหนึ่ง Skid
สถาปัตยกรรมทั่วไปประกอบด้วย ถังสาร (inhibitor/biocide/pH adjuster/antifoam เป็นต้น) พร้อม level transmitter และระบบ secondary containment, ปั๊มโดส (มักจัด duty/standby), วาล์วเช็ควาล์ว, แมนนิโฟลด์/flow indicator, และ อินสทรูเมนต์ เช่น pH/ORP/Conductivity เชื่อมกับ PLC/SCADA เพื่อสั่งการแบบ time-based/feedback-based รวมถึงการแจ้งเตือนเมื่อมีเหตุผิดปกติอย่าง ระดับต่ำ/ล้น/ไม่มีการไหล/ท่ออุดตัน
ตัวแปรกุญแจที่ต้องนิยาม
- ชนิดสารและความเข้มข้น: scale inhibitor, corrosion inhibitor, oxidizing/non-oxidizing biocide, pH control
- อัตราไหล/ความแม่นยำ: สโตรก/Hz ของปั๊ม, ช่วงควบคุม, การตอบสนองต่อโหลดจริง
- วัสดุสัมผัสสาร: PVC/CPVC/PP/PVDF/SS316/FRP ให้เข้ากับคลอไรด์/อุณหภูมิ/ตัวทำละลาย
- อินเตอร์ล็อก/ความปลอดภัย: bund, leak detection, E-stop, shower/eyewash ใกล้จุดทำงาน
- กลยุทธ์โดส: fixed vs feedback (ORP/cond/pH), alternating biocide เพื่อลดดื้อยา
ออกแบบให้เสถียร ปลอดภัย และบูรณาการกับระบบจริง
การเลือกวัสดุต้องดูทั้ง สารเคมี, อุณหภูมิ, ความดัน, คลอไรด์ และรังสียูวี หากพื้นที่กลางแจ้งควรมี กันแดด/กันฝน/ระบายอากาศ ที่ไม่กักไอเคมี การวางท่อดูดจ่ายให้ สั้นที่สุด ลดโพรงอากาศ และพิจารณา degassing head สำหรับสารที่ก่อก๊าซ การเดินท่อจ่ายไปยังจุดฉีดควรใช้ double-contained tubing ในพื้นที่เสี่ยง และติด non-return ที่จุดฉีดเพื่อลดไหลย้อน นอกจากนี้ interlock ระหว่าง skid กับ bleed valve/make-up valve/VFD พัดลมปั๊ม ทำให้การควบคุมเคมีสัมพันธ์กับการเดินระบบความร้อนจริง ไม่ โดสลอย ตอนโหลดต่ำจนเกินไป
การทดสอบและการรับมอบ: ใช้งานได้จริงตั้งแต่วันแรก
ก่อนส่งมอบ ควรมี FAT ทดสอบความถูกต้องของ I/O, ลำดับ interlock, อัตราไหลปั๊ม และ SAT ที่ไซต์เพื่อตรวจจุดฉีดจริง การเดินท่อจริง และคุณภาพสัญญาณ pH/ORP/Conductivity เอกสาร P&ID/As-built/Loop diagram ต้องอัปเดตตรงหน้างาน พร้อม คู่มืออะไหล่ (diaphragm/valve kit) และ แผน PM ระบุรอบคาลิเบรต/เปลี่ยนอะไหล่สำคัญอย่างชัดเจน
เช็กลิสต์รับมอบอย่างมืออาชีพ
- ทวน flow test ของปั๊มโดสเทียบ setpoint ทั้งช่วง
- ทดสอบ interlock (low level, leak, E-stop, bleed/make-up) ทำงานตรงตามตรรกะ
- ตรวจ วัสดุสัมผัสสาร ถูกต้องทุกจุด (ท่อ/ฟิตติ้ง/วาล์ว/ซีล)
- ยืนยัน การกราวด์/ชีลด์ สายสัญญาณ ลดสัญญาณรบกวนจาก VFD
- บันทึก baseline คุณภาพน้ำ: pH/cond/alkalinity/hardness ก่อนเริ่มควบคุม
กลยุทธ์โดสเคมีสำหรับ Cooling Tower ที่มีประสิทธิผล
แนวคิดสำคัญคือให้ปริมาณสารสัมพันธ์กับ โหลดความร้อนและการระเหย จริง โดยปรับ bleed-off ด้วย conductivity และควบคุม ORP สำหรับ biocide แบบ oxidizing ร่วมกับ โปรแกรม alternating สลับชนิด biocide เพื่อลดการดื้อของจุลินทรีย์ การตั้ง alarm band แคบเกินไปอาจทำให้ระบบ แกว่ง ควรเริ่มจากช่วงปลอดภัยและค่อย ๆ ปรับตามข้อมูลจริง
การบำรุงรักษาเชิงป้องกันและความปลอดภัย
กำหนดรอบตรวจ stroke/diaphragm ของปั๊มโดส, ทำความสะอาด strainer/หัวกรอง, ตรวจ check valve กันไหลย้อน, ทดสอบการทำงานของ leak sensor และ shower/eyewash อย่างสม่ำเสมอ ด้านความปลอดภัย ให้ยึด LOTO ทุกครั้งก่อนซ่อม, ใช้ PPE ตาม SDS, และจัดทำ SOP การจัดเก็บ/ผสมสาร เพื่อลดความเสี่ยงจากไอเคมีและการหกรั่ว
Troubleshooting Quick Guide
- ตะกรันขึ้นฟิล/แลกเปลี่ยนความร้อนเร็ว: inhibitor ต่ำ/bleed ไม่พอ ตรวจความเข้มข้น, ปรับ CoC/bleed, ทวนอัตราไหลโดส
- กลิ่น/เมือก/ค่า ORP ต่ำ: biocide ไม่พอ/โปรแกรมไม่สลับ เพิ่มโดส/สลับชนิด, ตรวจ dead-leg/โซนการไหล
- โฟมมากผิดปกติ: สารเกิน/ปนเปื้อนผลิตภัณฑ์ ลดโดส/เปลี่ยนชนิด, ตรวจจุดฉีด/การผสม
- ปั๊มลมแต่ไม่ไหล: อากาศขัง/วาล์วดูดจ่ายติด ไล่อากาศ, ล้าง/เปลี่ยนชุดวาล์ว
- ค่า Conductivity แกว่ง: เซ็นเซอร์สกปรก/EMI จาก VFD ทำความสะอาดหัววัด, ปรับชีลด์/สายดิน, ตั้ง filter ค่าเฉลี่ย
สรุป: Skid ดี = คุมเคมีแม่น = ระบบเย็นเสถียร
Chemical skid ที่สเปกถูกกับน้ำจริงและอินทิเกรตกับการควบคุมของ Cooling Tower อย่างเหมาะสม จะคุมตะกรันกัดกร่อนชีวะได้แม่นยำ ลดพลังงานจากการสูญเสียการถ่ายเทความร้อน ยืดอายุอุปกรณ์ และทำให้การเดินเครื่องมีเสถียรภาพในระยะยาว ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นได้เมื่อออกแบบดี ทดสอบครบ และบำรุงรักษาอย่างมีวินัยตั้งแต่วันแรกที่ใช้งาน
